Maar liefst 17% van de Nederlandse werkzame bevolking kampt met burn-out klachten of klachten die op een burn-out lijken. Dat is best wel veel. Wat gebeurt er nu eigenlijk met je hersenen bij een burn-out en heeft dat gevolgen voor je brein op lange termijn? GZ-psycholoog Louis legt het uit.
Het fenomeen burn-out
‘Burn-out’ is een relatief nieuw fenomeen. De Amerikaanse psycholoog Herbert Freudenberger gebruikte dit voor het eerst in de jaren 70 om klachten te omschrijven van zorgprofessionals die veeleisend naar zichzelf toe waren en veel stress ervaarden. Later is de term breder geworden: iedereen kan een burn-out krijgen. Het bijzondere van de term is dat niet iedereen het eens is over wat een burn-out nou precies is. Anders dan bijvoorbeeld een depressie, of ADHD, komt burn-out als diagnose niet voor in het diagnose handboek (DSM) dat door GGZ professionals wordt gebruikt. Toch wordt de term, ook door GGZ professionals, inmiddels wel veel gebruikt. Waar iedereen het wel over eens is: we relateren een burn-out aan de gevolgen van ons werk.
Burn-out en het brein
Wanneer je zelf een burn-out hebt meegemaakt, of erover hebt gehoord van anderen, hoor je vaak dat genoemd wordt dat iemand niet meer op het ‘oude niveau’ terug is gekomen. De hormonen die vrijkomen wanneer je jarenlang negatieve stress ervaart (vooral cortisol) hebben blijvende impact op het brein. De eerste kleine onderzoeken die gedaan zijn naar mensen die jarenlang ontzettend veel uren hebben gewerkt en aangeven stress te ervaren laten bijvoorbeeld zien dat deze groep meer negatieve emoties ervaart en deze emoties minder goed kan onderdrukken. De mate waarin we onszelf ‘sturen’ in het dagelijks leven en emoties reguleren neemt af. Bij chronische stress is de impact op het brein groot: na verloop van tijd (jarenlang ervaren van negatieve emoties en stress) kunnen geheugenproblemen en aandachtsproblemen ontstaan. Dit klinkt misschien wat eng, maar maak je niet direct zorgen. Dit soort heftige resultaten treden echt pas op wanneer iemand continu en jarenlang onder spanning staat.
Jouw brein en stress
Benieuwd hoe het met jouw brein gesteld is? Helaas kunnen we je niet in een hersenscanner plaatsen om dit te meten, maar je kunt voor jezelf wel een paar dingen nagaan. Twee vuistregels van het brein die kunnen helpen:
‘Use it or loose it’
Dit principe betekent dat de hersencellen die je niet gebruikt, na verloop van tijd verloren gaan. De cellen die je wel gebruikt, maken steeds sterkere verbindingen. Simpel gezegd: als je veel stress en negatieve emoties ervaart, gaat jouw brein zich zo inrichten dat dit steeds makkelijker gaat. Je wordt als het ware ‘beter’ in het voelen van stress. Het is dus vooral belangrijk om ook andere emoties te voelen en dingen te doen waarbij jij je kunt ontspannen.
‘Motion is lotion’
Beweging (motion) is noodzakelijk voor ons brein om goed te functioneren. Zorg ervoor dat je goed blijft bewegen, zeker wanneer je merkt dat je (veel) last van stress hebt. Daarnaast is beweging (voor jou, maar ook voor je baas) een win-win. Je voorkomt burn-out klachten, voelt je beter en bent ook productiever wanneer je regelmatig beweegt. Sterker nog, de tijd die je op je werkdag kwijt bent door even te bewegen of sporten haal je qua productiviteit later makkelijk in!
Wat vind jij van de twee vuistregels? Misschien gebruik je ze al wel in jouw dagelijks leven. Ik ben benieuwd naar je mening en/of ervaring. Deel ze hieronder in de reacties.
Wil jij alle ins en outs over stress ontdekken? Wat is het, hoe herken je het én hoe buig je het om naar iets positiefs? Doe dan mee met de 7-daagse uitdaging 'Beter omgaan met stress' in de Samen Fitter app.
Hoe doe ik mee aan de uitdaging?
1. Open de app. Heb je de Samen Fitter app nog niet? Download de app gratis.
2. Ga naar het ontdekscherm en typ in de zoekbalk 'Beter omgaan met stress'.
3. Klik op het filter 'Uitdagingen'.
4. Klik op de uitdaging en start deze.
