Troosten is iets doen óf zeggen om iemands verdriet te verminderen of te verzachten. Iemand die in de put zit proberen op te beuren. Iemand steunen bij pijn of verdriet. Kortom, er zijn voor iemand die dat nodig heeft. Dat klinkt volkomen logisch, maar hoe kan het dan dat we troosten zo lastig vinden? Wij vroegen autismecoach Wietske naar tips om beter te kunnen troosten.
Het doel van troosten is niet het oplossen van het probleem, maar het bieden van steun.
Het doel van troosten
Troosten kan op verschillende manieren. Je kunt een arm om iemand heen slaan, je schouder aanbieden om op uit te huilen, troostende woorden gebruiken of gewoon luisteren en iemand de gelegenheid geven zijn verhaal te doen. Het doel van troosten is niet het oplossen van het probleem, maar het bieden van steun.
Waarom is troosten zo moeilijk?
Troosten is zo moeilijk, omdat je eigenlijk niets kunt doen, je bent machteloos. Je kunt het niet oplossen voor de ander. Om dit gevoel van machteloosheid te onderdrukken, probeer je te relativeren, iemand op te beuren óf zoek je afleiding. Soms voel je je ongemakkelijk als iemand zijn verdriet niet kan beheersen, maar eigenlijk zegt dit meer over jouzelf.
Emoties uit de weg gaan
In onze samenleving vinden we het vaak moeilijk om met (negatieve) emoties om te gaan. Wat moet je bijvoorbeeld zeggen als iemand in huilen uitbarst om het overlijden of ziek zijn van een dierbare? We weten vaak niet wat er van ons wordt verwacht. Wat zijn de juiste woorden en moet je nu wel of juist niet een arm om iemand heen slaan?
De angst om net het verkeerde te zeggen en daarmee het verdriet nog groter te maken, kan ook vaak als blokkade werken. Om het toch vooral niet verkeerd te doen, gaan mensen moeilijke, verdrietige of ongemakkelijke situaties liever uit de weg. Want wegkijken of een algemene opmerking maken als ‘kop op!’, ‘zo erg zal het toch niet zijn?’ of ‘komt wel goed joh’, is toch een stuk gemakkelijker.
Troosten doe je zo
Er zijn verschillende manieren om iemand te troosten. Dit hangt natuurlijk ook af van wat er aan de hand is, om wie het gaat en hoe goed je diegene kent. Ik geef je hier enkele tips die je eigenlijk altijd wel kunt gebruiken.
Tip 1: Een luisterend oor
Luisteren. Dit is denk ik de belangrijkste tip die ik kan geven. Begin met luisteren, luister rustig naar wat de ander wil vertellen. Onderbreek niet en nog belangrijker, oordeel niet. Praten over verdriet kan helpen bij de verwerking hiervan. Bovendien kun je als je goed luistert naar de ander ook beter inschatten wat de ander nodig heeft.
Heb geduld en luister om te begrijpen, niet om antwoord te kunnen geven. Degene met verdriet wil gehoord worden, zijn verdriet delen en zit niet direct op jouw oplossing te wachten.
Tip 2: Met vergelijken zul je niks bereiken
Begin niet (meteen) over je eigen ervaringen of die van een ander. Degene met verdriet zit niet direct te wachten op vergelijkingen (welke situatie is erger) of het relativeren van zijn verdriet.
Bijvoorbeeld bij iemand die net een miskraam heeft gehad. Zeg dan niet ach, je hebt toch al een gezonde dochter, of ach het was nog niet veel, je was nog maar zo kort zwanger of het komt zo vaak voor, die en die heeft het ook gehad. Dit helpt niet.
Tip 3: Stel niet te veel vragen en zeg het gewoon
Toon empathie, maar stel niet teveel vragen. Het gaat nu om het gevoel, de emotie. De details komen later wel. Als je even niet weet wat je moet zeggen, zeg dit dan gewoon. Het is ook heel moeilijk om emoties en/of verdriet meteen onder woorden te brengen. Dat is niet erg.
Tip 4: Wat heb je nodig?
Vraag wat de ander nodig heeft, wat jij kan doen. Het is wel verstandig om dit pas te vragen als de ergste emotie een beetje gezakt is. Probeer niet zelf allerlei aannames te doen van wat de ander nodig heeft.
Tip 5: Ik ben er voor je
Soms helpt het al als je even een arm om iemand heen slaat, dat je laat voelen dat je er bent. Laat merken dat je er bent voor de ander door bijvoorbeeld de volgende ochtend een berichtje te sturen hoe het nu is en of degene nog een beetje heeft kunnen slapen. Probeer de ander niet meteen op te vrolijken met grapjes. Geef het verdriet de ruimte, praat erover.
Natuurlijk kan troosten op nog heel veel andere manieren. Het is ook iets heel persoonlijks. En zeker als je iemand al wat beter kent, kun je vaak het beste gewoon je gevoel volgen.
Troosten is niet voor iedereen even gemakkelijk, voor sommige mensen is het heel lastig zich in te leven in gevoelens, of deze überhaupt te begrijpen. Bij mensen met autisme bijvoorbeeld zie je dit vaak. Dit betekent niet dat ze niks voelen, in tegendeel. Om te leren hoe je hiermee om kunt gaan, kun je contact opnemen met een autismecoach. Deze kan je op weg helpen bij het herkennen van emoties en hoe hiermee om te gaan.
Heb jij naast de tips van Wietske zelf nog tips om te troosten? Deel ze met elkaar als reactie op deze blog.
